Jan III is het eerste familielid, dat in de Maasstad geboren wordt. Hij wordt kuiper en maakt de roerige tijden mee van de Patriotten en de Bataafse Republiek. Deze kuiper trouwt met de kuipersdochter Dirckie Poortmans en van hun acht kinderen zijn er twee flinke zonen, Jan IV en Willem II. Bij Jan trouwen alleen twee meisjes en eindigt dus onze naam. Maar Willem II krijgt een kanjer van een zoon: Pieter, waar alle nu levende familieleden vanaf stammen. Trouwens, Willem II richt ook de firma op!
Jan III wordt gedoopt in de R.K. Steigerkerk in Rotterdam op 07-08-1735 te Rotterdam. Zijn oom Hubertus van der Lugt is zijn peetoom en zijn tante Sibbila Gerst is zijn peettante. Jan overlijdt op 02-11-1813 te Rotterdam op 78 jarige leeftijd. Hij leert het kuipersvak bij zijn vader en is rond 1755 waarschijnlijk meester-kuiper. Hij trouwt tamelijk laat op 28-jarige leeftijd in mei 1763 met Dorothea (Dirckie) Poortman(s), de dochter van meester kuiper Nicolaas. De publicatie van hun ondertrouw op 01-05-1763 in Cralingen is bewaard.
Weg met Oranje, leve de republiek!
Welke rol speelt de familie in de strijd van de patriotten, die in Rotterdam zo hevig gevoerd is? Uit gegevens blijkt, dat Jan III tot 1780 moeite heeft om de financiële eindjes aan elkaar te knopen en zijn hervormde klanten uit het wijngilde niet wil schockeren met patriottische sympathiën. Dat hij daarmee het gelijk asan zijn kant heeft, blijkt uit de vaart, die na 1780 in de kuiperij en de handel in de vaten komt. Zijn broer Willem I is een vurig patriot, die de discriminatie door de volgelingen van de Staatskerk haat. Hij ergert zich ook groen en geel aan de domme Oranjeverering van de volksbuurt, waar de kuiperij gevestigd is. Hij kiest opelijk voor het patriottische Vrijcorps: Weg met Oranje!
Toch probeert Willem I goede maatjes te blijven met de buurtbewoners. Het is in deze Oranje-volkswijk afzien in de dagen, dat de familieleden van de stadhouder van Oranje hun verjaardag vieren: De bedrijven uit de buurt worden dan gechanteerd om aan de collecte voor de Oranjeviering gul te geven. Weigeringen worden met schelden en vernielingen afgestraft. Elke patriot en katholiek is bij voorbaat verdacht. Kaat mobiliseert haar volksbuurt voor Oranje. Willem zet zich met bevlogenheid en rechtvaardigheidsgevoel in voor republikeinse idealen als gelijkheid, vrijheid en broederschap, omdat hij zich ergert aan de discriminatie van katholieken, joden en protestanten, die niet tot de gereformeerde staatskerk behoren Zij worden uit overheidsbanen geweerd en behandeld als tweederangs burger, die zich moet schikken in hun lot. Hij is de vader van de strijdbaren in onze familie! Joanna, de tweede dochter van Jan III, trouwt met een van de meest vurige patriotten in Rotterdam en zij brengt daarmee onze familie en de kuiperij in een moeilijke positie! Haar man Joseph Gielen, die afkomstig is uit Limburg en pominent lid is van het Vrijcorps, een soort schutterij van patriotten, maakt naam in Rotterdam! Kaat Mossel en haar hartsvriendin Keetje Zwenken, alias Zwarte Keet of Ruige Keet kunnen Joseph wel schieten. De Oranjeklanten gaan er na 1745 grof tegenaan en zelfs de officiële schutterij, waarvan de leiding uit Orangisten bestaat, wordt zwaar op de proef gesteld, als ze de rust willen bewaren in de Maasstad. Het is niet na te gaan, of het volgende lied ook echt door Kaat Mosselverzonnen én gezongen is.
Kaat Mossel, dat ben ik
Ik ben der Keezen schik.
Ik ben dÓranjevrouw
Ik blijf Oranje trouw !
Ja, keezen, 'k durf je aan
Die Kaat, die staat haar man!
Oranje zal het wezen.
Voor Kaat moet Kees toch vrezen!
Uiteindelijk zal het in Rotterdam zo hoog oplopen dat er versterking uit Den Haag moet komen en Kaat en Keet lange tijd in de stadsgevangenis belanden om af te koelen. (Zie: Kees van Baardewijk,:"Kaat, Keet en de Kezen. Rotterdamse vrouwen in opstand", R'dam 1992.)
Groei en verhuizing van de kuiperij
Intussen is JanIII als kuiper lid geworden van het kuipersgilde en zijn tollerante houding brengt hem zelfs in de leiding van het gilde, die bestaat uit vier hoofdmannen en de Opperman. Zij bewaken de toelating tot het gilde voor nieuwe leerlingen en meesters. Ze letten ook op de prijzen van de vaten en beschermen de kuiperijen in de stad tegen concurrenten van buiten. Er komt ook een wezen- en weduwefonds. En een keer per jaar wordt het gildefeest gevierd op een wijze, die steeds overdadiger wordt.
In navolging van het wijnkopersgilde worden hier meeslepende stukken opgevoerd door de jonge kuipers, onder regie van een dansmeester. Tijdens het overvloedige diner kijkt menige kuiper te diep in het vat! Het stadsbestuur roept herhaaldelijk op tot zelfbeheersing. Tijdens de Bataafse Republiek worden de gilden verboden. Jan is nauw betrokken bij deze liquidatie. Als Jan bijna 40 jaar oud is neemt hij bij het overlijden van zijn vader in 1774 de leiding over de kuiperij op zich en begint hij een tweede kuiperij aan de Nieuwe Vogelenzang, een straat in de buurt van het Achterklooster. De reden van deze nieuwe vestiging zal plaatsgebrek kunnen zijn door de voorspoedige groei van de kuiperij na 1780. Ook kan het te maken hebben met de terreur van de Orangisten in de buurt van het Achterklooster en de toenemende kans op brandjes, die het einde van de kuiperij kunnen betekenen. Na de dood van zijn oudste zoon Jan in 1806 draagt Jan III de kuiperij en fustenhandel over aan zijn tweede zoon Willem II, die dan 33 jaar oud is. De broer van Jan III, die we Willem I noemen, heeft geen opvolger meer. Zijn oudste zoon Anton is op 11 jarige leeftijd gestorven en zijn jongste zoon Jan heeft maar 25 dagen geleefd. Deze moedige Willem I sterft in 1810 en zijn broer Jan III overlijdt drie jaar later. In enkele jaren staat Willem II, die inmiddels al 40 jaar is, alleen voor de zaak. Jan III van der Lugt trouwt op 22-05-1763 met Dorothea Poortman(s) (1740-1819) Deze Rotterdamse kuipersdochter is 23 jaar oud als ze trouwt met Jan van der Lugt. Ze is geboren op 10-05-1740 te Rotterdam en zes dagen later gedoopt in de Sint Rosaliakerk aan de Leeuwenstraat. Dirk Mirckens en Anna Poortmans houden haar ten doop. Dora sterft op 16-07-1819 te Rotterdam op 79 jarige leeftijd. Haar vader is Nicolaas Poortmans en haar moeder Elisabeth Kersten. Nicolaas is de oudste zoon van Jan Poortman en Maritje Claes, die in 1685 trouwen en nog 4 andere kinderen krijgen: Margareta, Anna, Vincent en Jan. Nicolaas legt op 14 mei 1721 zijn kuipersproef af en heet sindsdien meester kuiper. Nicolaas trouwt in 1719 met zijn eerste vrouw Maria Stoffendaal, waar hij vier kinderen bij krijgt en in 1733 met Elsje Kersten, die hem nog drie kinderen schenkt. Hun jongste kind is Dirckie of Dorothea, die geboren wordt op 10 mei 1740. Haar peettante is Anna Poortman, die met Jacobus Toppendaal getrouwd is. Dickie heeft ook een broer Joannes Albertus Poortmans, die in augustus 1735 geboren wordt en sterft op 84-jarige leeftijd op 25-01-1822. Deze Joannes heeft een zoon Joannes Adrianus, die een jaar na hem sterft op 04-04-1823, als hij 39 jaar oud is. Van beide Jannen is een bidprentje bewaard gebleven.
De 8 kinderen van Jan III en Dirckie vindt U afzonderlijk genoemd bij de vierde generatie.
Bronvermeldingen:
Stadsarchief Rotterdam te Rotterdam, DTB Dopen
Doopregisters, Trouwregisters, Begraafregisters Rotterdam (DTB), Rotterdam, archief 1-02, inventarisnummer 150, 07-08-1735, Doop rooms-katholiek Steiger; Trouw rooms-katholiek
Getuigen
Hubert van der Lugt
Sibilla Gerst
Generated by GreatFamily 2.2 update 2